De toekomst van etnisch-culturele diversiteit in kinderboeken
Er moet nog veel gebeuren voor meer representatie van etnisch-culturele minderheden. “Ik hoop dat er meer makers van kleur komen.”
Uit het vorige hoofdstuk blijkt dat er diverse auteurs en uitgeverijen zijn die bewust bezig zijn met etnisch-culturele diversiteit in hun kinderboeken, maar is dat voldoende? Streven ze een onhaalbaar doel na of is er toch hoop voor de toekomst?
Het doel
Volgens onderzoeker Sara Van den Bossche gaat het nog heel erg lang duren om één op één alle groepen die er in de maatschappij zijn te representeren in kinderboeken. “Wat ik daarom zelf vooral belangrijk vind, is dat de balans langzaamaan wat meer in evenwicht kan raken en er een mindere scheve verhouding komt.”
​
Wat moet er nog gebeuren en bij wie ligt die taak?
Daarvoor moeten er volgens haar meer boeken komen waarin personages van kleur een belangrijke rol spelen en die een inkijk geven in het leven van mensen van kleur. Hier sluit Zarissa Windzak, oprichter van de diverse webshop Cargo Confetti, zich bij aan. “Er is nog te weinig aandacht voor cultuurspecifieke verhalen. Als je bijvoorbeeld een persoon met een hoofddoek in een boek zet, vind ik het niet terecht dat die daar alleen staat ter decoratie en geen actieve rol heeft in het verhaal. Ik vind dat je dan ook de culturele aspecten erbij moet pakken.” Daarvoor is het volgens haar ook nodig dat er meer diverse auteurs komen. “Wij kennen de bovenkant van de ijsberg, maar er ligt ook veel daaronder en dat ga je alleen zien als je mensen binnen andere gemeenschappen ook de kans geeft om hun eigen verhaal te publiceren."
Velen vinden het belangrijk dat er meer makers van kleur komen. Kinderboekenauteur Edward van de Vendel: “Er gaat steeds meer aandacht naar etnisch-culturele diversiteit in kinderboeken en dat is hoopvol, maar daar moeten we nog beter ons best voor doen. Veel jonge mensen van kleur denken er niet aan om kinderboeken te gaan schrijven, want dat wordt hen niet van jongs af aan getoond. Als je wel veel kinderboekenschrijvers van kleur ziet als kind, weet je dat je dat ook kunt worden.”
​
Wie moeten voor deze veranderingen zorgen? De verantwoordelijkheid ligt bij een grote groep mensen, waaronder auteurs, redacteuren en uitgevers. Van de Vendel: “Wat je als auteur kan doen is goede, diverse boeken schrijven. Misjka heeft bijvoorbeeld een prijs gekregen en daardoor valt het meer op, waardoor het hopelijk meer wordt gelezen.” Het is dan wel van belang wie er in de jury zitten. “Als instanties een prijs uitreiken en niet zien dat de jury ook divers moet zijn, zou het best kunnen dat de boeken die in de prijzen vallen ook minder divers zijn.” Volgens hem is dat bijvoorbeeld bij de Griffels, de belangrijkste prijs voor het Nederlandse kinderboek, de laatste jaren veel beter. “Je ziet dat ook terug in de boeken die bekroond worden en dat is heel goed.”
​
Verandering in de toekomst
Van den Bossche denkt dat echte verandering een trage ontwikkeling zal zijn. “Je ziet al wel verbetering in de situatie. Er zijn meer kinderboeken met diverse personages, maar omdat het maatschappelijk gezien zo’n heet hangijzer is, denk ik dat het voor veel mensen moeilijk is om er hun nek voor uit te steken. Een samenleving staat niet altijd open voor verandering.” Toch blijft ze hoopvol. “Het onderwerp aankaarten kan mensen er bewust van maken dat zo weinig diverse personages in kinderboeken wel degelijk een grote impact kan hebben op sommige lezers. Hoe meer gesprekken erover gevoerd worden, hoe groter de mogelijkheid wordt dat er toch zaken veranderen.”